Article Sidebar

Download
pdf

Main Article Content

Abstrakti

Studimi analizon kthesёn e madhe nё marrёdhёniet shqiptarojugosllave. Si shpjegohet që, nё Plenumin VIII u ritheksua me forcë rruga e pandashme e bashkimit dhe e vёllazёrimit me popujt e Jugosllavisё, dhe u dënuan si tradhtarё të gjithё ata qё e kishin kundёrshtuar kёtё rrugё, ndërkohë që, në një periudhë shumë të shkurtër qëndrimi politik ndryshoi rrënjësisht? Klasa politike komuniste e asaj kohe duhej ta kishte kuptuar se pavarёsia politike e njё vendi ёshtё totalisht e pandarё me pavarёsinё ekonomike tё tij. 
Shqipёria nuk kishte as mundёsinё mё të vogёl tё ecte me kёmbёt e saj pa ndihmёn ekonomike të njё fuqie tjetёr. Jugosllavia, pёr interesat e saj kombёtarë, ia kishte dalё mbanё ta mbante pas vetes Shqipёrinё, por jo Bashkimin Sovjetik. Acarimi i marrёdhёnieve ndёrmjet kёtyre dy vendeve pa dyshim qё do tё kishte ndikim të fortё tek udhёheqja komuniste shqiptare. Ky artikull studimor pёrqendrohet te pasojat ekonomike qё pati pёr Shqipёrinё dёshtimi i marrёdhёnieve tё 
ngushta e "vёllazёrore" me Jugosllavinё. Do të pёrpiqem tё shpjegoj, duke u mbështetur nё dokumente autentike arkivore tё prezantuara pёr herё të parё, pse prishja e marrёdhёnieve të Shqipёrisё me Jugosllavinё pati kryesisht pasoja ekonomike pёr vendin dhe aspak politike. Lidershipi politik shqiptar doli pjesёrisht i pacёnuar nga kjo përplasje dhe, madje, forcoi edhe mё shumё pozitat e tij. Nё pjesën e fundit tё artikullit, bёhet njё analizё e hollёsishme e pasojave ekonomike që pati Shqipëria në marrëdhëniet me Jugosllavinё, bazuar nё dy materiale tepёr sekrete pёr kohёn, ku mё i fundit ёshtё i vitit 1984. Metodologjia e pёrdorur nё kёtё artikull ёshtё analitiko ekonomike, e bazuar nё njёrёn prej situatave mё komplekse qё kaloi lidershipi politik shqiptar nё fillim të Luftёs sё Ftohtё. 

Fjalëkyçet

Albania, Yugoslavia, economy, financial obligations, politics. Shqipёri, Jugosllavi, ekonomi, detyrime financiare, politikё.

Article Details

How to Cite
Boriçi, Gjon. 2025. “HESAP I QЁRUAR APO LLOGARI E DЁSHTUAR? ANALIZA E MARRЁDHËNIEVE POLITIKO-EKONOMIKE PAS ACARIMIT STALIN-TITO NDЁRMJET SHQIPЁRISЁ DHE JUGOSLLAVISЁ NЁ PERIUDHЁN QERSHOR 1948 – NЁNTOR 1949 ”. Studime Historike, no. 1 (July). https://doi.org/10.61773/6xnzv698.
Download Citation
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

How to Cite

Boriçi, Gjon. 2025. “HESAP I QЁRUAR APO LLOGARI E DЁSHTUAR? ANALIZA E MARRЁDHËNIEVE POLITIKO-EKONOMIKE PAS ACARIMIT STALIN-TITO NDЁRMJET SHQIPЁRISЁ DHE JUGOSLLAVISЁ NЁ PERIUDHЁN QERSHOR 1948 – NЁNTOR 1949 ”. Studime Historike, no. 1 (July). https://doi.org/10.61773/6xnzv698.

Share

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

References

  1. Arkivi Qendror Shtetëror i Republikёs sё Shqipёrisё (mё tej: AQSH), Fondi (mё tej: F.) 14/Str, Viti (mё tej: V.) 1946, Dosja (mё tej: D.) 158, fleta (mё tej: fl.) 60. Mbi ekonominё e Shqipёrisё para dhe pas Çlirimit, mbi organizimin e industrisё, tregtisё, komunikacionit, financave etj.
  2. Misha Glenny, The Balkans 1804-1999; Nationalism, War and the Great Powers (London: Granta books, 1999, 2000), 534.
  3. Po aty.
  4. Hilde Katrine Haug, Creating a socialist Yugoslavia; Tito, communist leadership and the national question, (London & New York: I.B. Tauris, 2012), 125.
  5. Po aty, 127.
  6. Vojtech Mastny, Il ditattore insicuro: Stalin e la Guerra Fredda, pёrktheu nga anglishtja Annalisa Agrati, titulli i origjinalit, The Cold War and the Soviet insecurity (Milano: TEA, 1998), 76.
  7. Richard J. Crampton, The Balkans since the Second World War (Essex: Longman, 2002), 118.
  8. Po aty.
  9. Dennis P. Hupchick, The Balkans; From Constantinople to Communism (New York: Palgrave, 2001), 391.
  10. Barbara Jelavich, History of the Balkans; Twentieth Century (Cambridge & New York: Cambridge University Press, 1983), 324.
  11. Po aty, 326.
  12. Po aty.
  13. Po aty.
  14. Po aty, 344.
  15. Po aty.
  16. Po aty, 346.
  17. *Shih gjerёsisht pjesёn e tretё të kёtij studimi nё “Studime historike”, 2/2024.
  18. AQSH, F. 14/Organet Udhёheqёse (mё tej: OU), V. 1948, D. 48, fl. 1-3. Rezolutё e KQ tё PKSH-sё pёr dёnimin e rrugёs antisovjetike dhe antimarksiste tё PKJ-sё.
  19. Po aty. Pjesё nga komunikata: "Komiteti Central i Partisё Komuniste Shqiptare ka qenё vazhdimisht nё konflikt me Komitetin Central të Partisё Komuniste Jugosllave, i cili ёshtё pёrpjekur t'i imponojё vendit tonё dhe Partisё sonё metodat dhe politikёn e tij tradhtare, armiqёsore, trockiste. Komiteti Central i Partisё Komuniste Jugosllave, me nё krye Titon, kanё shtrembёruar tё gjitha marrёdhёniet ekonomike dhe politike me vendin tonё, marrёdhёnie qё lindёn nё shenjёn e njё vёllazёrimi tё madh të farkёtuar nga popujt e Shqipёrisё dhe Jugosllavisё nё luftёn mё të pёrgjakshme qё ka parё bota".
  20. Po aty.
  21. Po aty, fl. 2.
  22. Po aty.
  23. Po aty, fl. 4.
  24. AQSH, F. 14/OU, V. 1948, D. 48/a, fl. 1-4. Letra të Partisё Bolshevike drejtuar Komitetit Qendror të Partisё Komuniste Jugosllave.
  25. Po aty, fl. 1.
  26. Po aty, fl. 2.
  27. Po aty, fl. 3. "Qёllimi i letrave të Partisё sё Lavdishme Bolshevike, drejtuar Komitetit Central të Jugosllavisё, ka qenё qё udhёheqёsit e Partisё Jugosllave, të shkёputeshin dhe të dёnonin njёherё e pёrgjithmonё kёtё rrugё qё i çonte nё tradhti, tё njihnin ndershmёrisht gabimet e tyre kaq tё rrezikshme, t'i korrigjonin kёto gabime pёr interesin e madh të Partisё sё Tyre, tё popujve tё tyre dhe nё interesin e Kampit tё Socializmit".
  28. Po aty.
  29. Po aty, fl. 4.
  30. Po aty, fl. 45-52.
  31. Po aty, fl. 63.
  32. Po aty, fl. 54.
  33. Po aty, fl. 94.
  34. Po aty, fl. 99.
  35. Po aty, fl. 100.
  36. Po aty, fl. 106.
  37. Po aty, fl. 124.
  38. Po aty. "Duke marrё parasysh nivelin e ulёt ideologjik tё masave tё gjera të Partisё sonё, Komiteti Central duhet të marrё tё gjitha masat pёr tё forcuar edukimin Marksist-Leninist tё Kuadrove të Partisё s'onё. Të krijojё shkollёn e partisё dhe të krijojё njё seri kursesh nё qendra tё tjera ku të shkojnё anёtarёt e partisё dhe tё armatosen me shkencёn Marksiste-Leniniste".
  39. Po aty, fl. 179.
  40. Po aty, fl. 213. "Zhdanovi gjithashtu na mёson: "Duhet t'i jepet fund praktikёs sё rehabilitimit me gjysёm zemёr. Nё qoftё se njё njeri meriton tё rehabilitohet plotёsisht, çdo dёnim duhet tё shlyhet prej kujtimit tё tij". Kёto parime të mёdha të Partisё Bolshevike tё na udhёheqin nё punёn tonё, t'i kuptojmё mirё, t'i ndjejmё thellё".
  41. AQSH, F. 14/OU, V. 1948, D. 49, fl. 1-127. Raport i Enver Hoxhёs mbajtur nё Plenumin XI tё PKSH-së, mё datё 13 shtator 1948.
  42. Sabit Syla & Qerim Lita, Marrёdhёniet shqiptaro-jugosllave 1944-1948, Dokumente, vёll. I (Prishtinё: Instituti i Historisё, 2020), 285.
  43. AQSH, F. 14/OU, V. 1948, D. 49/3, fl. 289-316. Diskutime të pjesёmarrёsve nё Plenumin XI, tё mbajtur nga data 13-24 shtator dhe 30 shtator 1948.
  44. Po aty, F. 14/OU, V. 1948, D. 49/1, fl. 12. Vendime tё Plenumit XI tё KQ tё PKSHsë, 30 shtator 1948.
  45. Po aty, fl. 39. Pjesё nga vendimet e marra nё Plenumin XI: "Shoku Nako Spiru tё konsiderohet si viktimё e intrigave tё poshtra të udhёheqёsve trockistё nacionalistё jugosllavё dhe qё ka mbrojtur vijёn e Partisё kundёr qёllimeve tё poshtra tё grupit trockist Tito, dhe qё e ka dashur Bashkimin Sovjetik". Pёr rehabilitimin e Nako Spirut shih edhe gazetёn Zёri i Popullit, Tiranë, 30 nёntor 1977, 3.
  46. AQSH, F. 14/OU, V. 1948, D. 49/1, fl. 39-40.
  47. Po aty, fl. 40.
  48. Arkivi i Ministrisё sё Punёve tё Brendshme /Autoriteti pёr Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit tё Shtetit (mё tej: AMPB/AIDSSH), Drejtoria e Sigurimit tё Shtetit, Viti (mё tej: V.) 1948, Dosja (mё tej: D.) 24, fleta (mё tej: fl.) 1-3. Relacion rreth situatёs aktuale nё vend pas tradhtisё sё revizionistёve jugosllavё.
  49. Po aty, fl. 1.
  50. Po aty.
  51. Po aty.
  52. Po aty, fl. 2.
  53. Po aty.
  54. Po aty, Drejtoria e Sigurimit tё Shtetit, V. 1948, D. 32, fl. 1-7. Njoftime nga Drejtoria e Sigurimit tё Shtetit, mbi provokacionet e bёra nga jugosllavёt nё kufirin shqiptar gjatё periudhёs korrik-dhjetor 1948. Informacioni ёshtё pёrgatitur mё datё 24 janar 1949.
  55. Po aty, Drejtoria e Sigurimit tё Shtetit, V. 1948, D. 35, fl. 1. Buletinë të Drejtorisё sё Sigurimit tё Shtetit, mbi komentet dhe parullat e elementit armik rreth situatёs nё Shqipёri pas Plenumit VIII dhe zbulimit të tradhtisё sё Jugosllavisё.
  56. Po aty, fl. 3-5.
  57. Arkivi i Ministrisё pёr Europёn dhe Punёt e Jashtme i Republikёs sё Shqipёrisё (mё tej: AMEPJ), Viti (mё tej: V.) 1948, Dosja (mё tej: D.) 174, fleta (mё tej: fl.) 1. Njoftime tё MPJ-së nё Tiranё, mbi incidentet kufitare mes dy vendeve (Shqipёrisё dhe Jugosllavisё), 15 gusht 1948.
  58. Po aty, V. 1948, D. 219, fl. 5-6. Notё proteste e ambasadёs shqiptare nё Beograd, 10 shtator 1948. Po ashtu, mё datё 3 dhjetor, ambasada shqiptare nё Beograd njoftonte MPJ-në nё Tiranё lidhur me mbrojtjen qё i jepnin autoritetet jugosllave tё arratisurit
  59. Ёngjёll Selenica, po aty, fl. 18-19.
  60. AQSH, F. 506/Banka e Shtetit Shqiptar (mё tej: BSHSH), V. 1948, D. 4, fl. 1. Mbyllja e Bankёs Shqiptaro-Jugosllave.
  61. Po aty. Pjesё nga procesverbali: "U muar nё dorёzim dy situacione të palikujduar të Minierёs sё Selenicёs pёr muajin shkurt 1948 me objekte "Prodhimi" dhe "Kёrkime" Lek 282.307.50, "Drejtoria e re" dhe "bateritё e kazanёve" Lek 236.398".
  62. Po aty, fl. 3.
  63. AMEPJ, V. 1948, D. 167/1, fl. 63. “Bilan general des relations avec Yougoslavie/Bilanc i pёrgjithshёm i marrёdhёnieve me Jugosllavinё; shih edhe po aty, fl. 65, kёmbimin e monedhave tё tjera me lekun shqiptar, 1$=50 lekё; 1 paund=201,50
  64. lekё; 100 franga zvicerane=1162,79 lekё; 100 franga franceze=23,38 lekё; 100 dinarё [K.O.S]=100 lekё; 1 frangё ari=16,30 lekё".
  65. Po aty, fl. 62.
  66. Po aty, fl. 171.
  67. AQSH, F. 506/BSHSH, V. 1948, D. 5, fl. 3. Blerje dinarёsh nga Banka e Shtetit Shqiptar nё qendёr e rrethe.
  68. Po aty. Pjesё nga udhёzimi i Bankёs: "Nё mbarimin e afatit prej dy deri tre ditёsh, blerja e dinarёve do tё kryhet pikёrisht si pёr tё gjitha valutat e tjera, d.m.th. nuk do të bleni mё tepёr se dinarё 500... nё premje jo mё të mёdha se dinarё 50".
  69. AMEPJ, V. 1948, D. 161, fl. 27. Promemorie (pa datё) e Ministrisё sё Punёve tё Jashtme, mbi kreditin e dy miliardё dinarёve, akorduar nga Jugosllavia.
  70. Po aty, fl. 51.
  71. Po aty, fl. 52-61.
  72. Po aty, fl. 121.
  73. AQSH, F. 506/BSHSH, V. 1948, D. 8, fl. 1. Blerje dollarёsh nga BSHSH-ja pёr vitet 1947-1948, gjithsej 2 668 006,00 dollarë.
  74. AQSH, F. 14/Str., V. 1949, D. 469, fl. 1. Relacione, informata dhe materiale tё tjera lidhur me marrёdhёniet midis Shqipёrisё dhe Jugosllavisё, mbi pretendimet e palёs jugosllave pёr trajtimin e shtetasve jugosllavё, pёr shkёmbimin e postёs, mbi ndalimin e vizave pёr ardhjen e shtetasve shqiptarё nga Jugosllavia, si dhe mbi punёn e delegacionit shqiptar pёr reparacionet e mbetura nё Jugosllavi dhe mbi denoncimin e Konventёs ekonomike dhe të tё gjitha marrёveshjeve dhe protokolleve qё kishin lidhje me tё.
  75. Po aty, fl. 3.
  76. Po aty, fl. 3-4.
  77. Po aty, fl. 4.
  78. Po aty. Pjesё nga fjala e Kosmrlj: "Unё mendoj se tё gjitha kёto ngjarje nuk mund tё fshihen me tё ashtuquajturat ngjarje nё Jugosllavi. Ajo qё ka ndodhur nё Legatёn tuaj ёshtё njё gabim, qё e ka shpjeguar Ministria e Jashtme Jugosllave, e organit policor tonё i cili nuk i dinte mirё rregullat".
  79. AMEPJ, V. 1949, D. 163, fl. 1. Njoftim rreth incidentit të rёndё tё ndodhur nё ambasadёn shqiptare nё Beograd, 2 shkurt 1949.
  80. Po aty.
  81. AMEPJ, V. 1949, D. 162, fl. 106. Njoftim i legatёs jugosllave pёr MPJ-në nё Tiranё, 28 shtator 1949.
  82. Po aty, V. 1949, D. 166, fl. 9. Njoftim i MPJ-së nё Tiranё pёr legatёn jugosllave, 26 prill 1949.
  83. Po aty, V. 1949, D. 168, fl. 1. Njoftim i legatёs jugosllave nё Tiranё dёrguar MPJ-sё, 26 janar 1949.
  84. Po aty, V. 1949, D. 172, fl. 11. Lista e tё arratisurve dhe kriminelёve të luftёs qё kishin kaluar nё Jugosllavi.
  85. Po aty, fl. 88.
  86. Po aty, V. 1949, D. 174, fl. 42. Provokacione ajrore tё kryera nga jugosllavёt gjatё muajit prill 1949.
  87. Po aty, fl. 107.
  88. AQSH, F. 14/Str., V. 1949, D. 469, fl. 7.
  89. Po aty, fl. 8.
  90. AMEPJ, V. 1949, D. 74, fl. 1. Njoftim i ambasadёs shqiptare nё Paris, 21 korrik 1949.
  91. Po aty, V. 1949, D. 163, fl. 103. Mbi vizitёn e delegacionit ekonomik shqiptar nё Beograd.
  92. Po aty, fl. 104.
  93. AQSH, F. 14/Str, V. 1949, D. 469, fl. 12.
  94. Po aty.
  95. Po aty.
  96. Po aty.
  97. Po aty, fl. 13.
  98. Po aty.
  99. AMEPJ, V. 1949, D. 191, fl. 3-5. Notё e qeverisё sё Republikёs Federative Popullore të Jugosllavisё drejtuar Ministrisё sё Punёve tё Jashtme tё RPSH-sё.
  100. AQSH, F. 14/Str., V. 1949, D. 469, fl. 15.
  101. Po aty, F. 14/Str., V. 1949, D. 690, fl. 1. Mbi shqyrtimin e dokumentacionit mbi çёshtjet ekonomike me Jugosllavinё, paraqitur nga Komisioni i Posaçёm. I njёjti informacion, lidhur me problematikat ekonomike ndёrmjet Shqipёrisё dhe Jugosllavisё dhe borxhet ndaj kёsaj tё fundit, gjendet edhe te Fondi i Bankёs sё Shtetit Shqiptar, viti 1949, dosja 72. Ky raport ishte pёrfunduar nga komisioni qё nё qershor 1949.
  102. Po aty. Pjesё nga raporti: "Duke qenё se neve nga bilanci i shkёmbimeve dalim me pagu shumёn $6 811 584,35 dollarё asht gjetё e arsyeshme qё t'i shtohen kёtij volumi nё favor tё gjitha damet e shkaktuara qё vleftёsohen (nё lekё) 3 138 296 450 dinarё, kёshtu qё dalim mё mirё. Sostenimi i kёsaj teze ka pёr qёllim të zgjasё sa mё shumё bisedimet".
  103. Po aty, fl. 4.
  104. Po aty.
  105. Po aty, fl. 5. "Shoqёria pёr ndёrtimin dhe shfrytёzimin e rrugёs sё hekurt; Shoqёria pёr ndёrtimin dhe shfrytёzimin e minierave; Shoqёria pёr elektrifikimin; Shoqёria e Lundrimit Detar; Shoqёria tregtare pёr importim dhe eksportim si dhe Banka Shqiptaro-Jugosllave".
  106. Po aty, fl. 6.
  107. Po aty.
  108. Po aty.
  109. Po aty, fl. 7.
  110. Po aty, fl. 8.
  111. Kursi i kёmbimit i dinarit jugosllav me dollarin amerikan ishte: 1$=50 dinarё pёr vitin 1946. Shih më gjerёsisht Gjon Boriçi, "Mbijetesa e regjimit komunist nё Shqipёri nga kreditё e vendeve të Lindjes 1945-1975", nё Historia dhe historiografia: Refleksione mbi Shqipёrinё e viteve 1945-1990, Akte tё konferencёs shkencore ndёrkombёtare, (ed.) Afrim Krasniqi (Tiranё: Akademia e Studimeve Albanologjike, 2023), 286; shih edhe AQSH, F. 506/BSHSH, V. 1946, D. 55, fl. 1. Kurse kёmbimi ndёrkombёtare me bazё dollarin amerikan.
  112. AQSH, F. 14/Str, V. 1949, D. 690, fl. 19.
  113. Po aty, fl. 21.
  114. Po aty, fl. 24.
  115. Po aty, fl. 28-29.
  116. Po aty, fl. 29.
  117. Po aty.
  118. Po aty, fl. 30-31.
  119. Po aty, fl. 31.
  120. Po aty, fl 35. Shёnimi me shkrim dore "sabotime".
  121. Po aty, fl. 36.
  122. Po aty.
  123. Po aty, fl. 53. "...qё ekonomia shqiptare duhej tё zhvillohej sipas eksigjencave tё zhvillimit të ekonomisё Jugosllave, dhe jo indipendente".
  124. Po aty, fl. 55. "Ky vendim i Presidiumit tё Kuvendit Popullor të Republikёs Popullore të Shqipёrisё pёr denoncimin e marrёveshjeve ekonomike iu njoftua Qeverisё sё Republikёs Federative Popullore të Jugosllavisё nga ana e Ministrisё sё Punёve tё Jashtme të Republikёs Popullore të Shqipёrisё me notёn e saj dёrguar mё 1 korrik 1948 me ndёrmjetёsinё e Legatёs sё Republikёs Federative Popullore të Jugosllavisё nё Tiranё".
  125. Po aty.
  126. Po aty.
  127. Po aty, fl. 55-56.
  128. Po aty, fl. 56.
  129. Po aty.
  130. Po aty, fl. 58.
  131. Po aty, fl. 60.
  132. Po aty, fl. 61. "Nё kёtё mёnyrё, duke ndryshuar, pёr fajin e palёs Jugosllave, konditat dhe rrethanat e rёndёsishme të pёmendura qё u kanё dhёnё shkak lindjes dhe lidhjes sё marrёveshjeve ekonomike, sidomos ato të ndёrtimit tё socializmit, tё mos shfrytёzimit kapitalist dhe të pjesёmarrjes nё familjen e madhe tё popujve demokratikё dhe pёrparimtarё me nё krye Bashkimin e Math Sovjetik, vazhdimi i mbajtjes sё kёtyre marrёveshjeve ekonomike ёshtё i kotё dhe abuziv, se nuk i pёrgjigjet vullnetit tё dy palёve kontraktuese qё kanё patur nё kohёn e lidhjes sё tyre. Nё kёto kondita denoncimi i tyre ishte pasoja juridike e natyrshme e shkaktuar nga ndryshimi i rrethanave të patura parasysh nё kohёn e tyre".
  133. Po aty, fl. 61.
  134. Po aty, fl. 63. "Mё 3 tetor 1946 midis dy Qeverive u nёnshkrua nё Beograd njё protokoll, nё bazё të tё cilit Banka e Sh. Shqiptar do tё vinte nё dispozicion të Bankёs Kombёtare të Jugosllavisё kredira nё $U.S.A. Mё 6 dhjetor 1946 dhe suksesivisht mё 7/I/1947 dhe 16/8/1947 Banka e Shtetit, efektivisht vuri nё dispozicion të Bankёs Kombёtare të Jugosllavisё shumёnkompleksive prej $1.390.000".
  135. Po aty, fl. 73. "Marrёveshja mbi koordinimin e planeve ekonomike, bashkimin doganor dhe parifikimin e monedhёs, parashifte barazimin e lekut me atё tё dinarit. Pёr tё zbatuar kёtё pjesё të Konventёs Shteti Shqiptar, me dekret-ligjin N° 445 datё 7 korrik 1947, vendosi ndryshimin e sistemit monetar me bazё frangun me njё sistem tjetёr me bazё lekun. Raporti i shkёmbimit midis frangut dhe lekut u caktua me Fr. 1 baraz lekё 9 baraz dinarё 9. Ky raport nuk ishte i drejtё, pse nuk i korrespondonte vleftёs reale tё dy monedhave (Frangut dhe dinarit) nё vendet respektive, n'atё kohё".
  136. Po aty.
  137. Po aty, fl. 74.
  138. Po aty, fl. 75. "Ky veprim arbitrar u kundёrshtua me kёmbёngulje nga ana e jonё, por pёrfaqёsuesi jugosllav Petroviç kёrkoi tё pranohej kjo pikёpamje e tij pёrndryshe ai e konsideronte vazhdimin e punёs tё pamundur, duke bёrё insinuata se palёs Shqiptare i mungonte sinqeriteti dhe bashkёpunimi i duhur".
  139. Po aty.
  140. Po aty, fl. 76. "Para parifikimit të monedhёs, Banka e Shtetit Shqiptar praktikonte kurset qё vijojnё, pёr valulat e divizat e huaja të poshtёshёnuara dhe arrin: $1=Fr. 2,80; Fr.Sc 100=71 Fr.; Fr.F. 100=1,55 Fr.; Kçs 100=6,20 Fr.; Lgs. 1=11,30Fr.; Fr.ar 1=1 Fr. Kur u ndryshua monedha dhe u arrit pariteti me dinarin jugosllav kursi i shkёmbimeve ishte si vijon: $1=Lekё 50; Lgs 1=201,50 lekё; Fr.Sv. 100=1162,79 lekё; Fr.F. 100=23,38 lekё; Kçs. 100=100 lekё; Fr.ar. 1=16,30 lekё".
  141. Po aty, fl. 77. "Para parifikimit të monedhёs, kanё arritur nga Jugosllavia pёr llog. të kredisё 2 miliard, mallra pёr dinarё 163.473.784, qё janë vёnё nё shitje pёr Fr. 13.077.000, simbas kursit qё ekzistonte n'atё kohё prej Fr. 1=dinarё 12,50. Pas parifikimit kjo shumё u konvertua nё Lekё 117.693.000, kёshtu ndёrsa Shteti realizoi lek 117.693.000, duhesh t'i paguante Jugosllavisё lekё 163.473.784 (pёr shlyerjen e kёsaj pjese të kredisё prej 2 miliard) d.m.th. mё tepёr lekё 45.780.784".
  142. Po aty, fl. 81.
  143. Po aty, fl. 94.
  144. Po aty.
  145. Po aty, fl. 95.
  146. Po aty, fl. 96. "Kёto do tё ishin rezultatet e marrёdhёnieve tona ekonomike, nё lidhje me kreditё, po tё bazohemi tek çmimet e brendshme jugosllave, tё cilat pёrmbajnё njё akumulacion tё madh, llogaritur aproksimativisht nga ne pёr dinarё 240.000.000. Por edhe sikur tё zbritet akumulacioni nga vlefta e importimeve (me tё cilin ra totali i importimeve tona do tё arrinte pёr 2 dhe 3 miliardshin nё dinarё 1.224.949.195,19), prapё çmimet rezultojnё gjithnjё mё tё larta nga ato tё tregjeve ndёrkombёtare, nё bazё të tё cilave caktohet nё mёnyrё të drejtё vlefta e mallrave të shkёmbyera ndёrmjet dy shtetesh sovrane".
  147. Po aty.
  148. Po aty, fl. 185.
  149. Po aty, fl. 186.
  150. AQSH, F. 490/Kёshilli i Ministrave (mё tej: KM), V. 1949, D. 98, fl, 1. Mbledhje e pёrbashkёt e Byrosё Politike dhe e Kёshillit tё Ministrave tё RPSH-sё, mbi denoncimin e paktit të miqёsisё ndёrmjet Shqipёrisё dhe Jugosllavisё.
  151. Po aty.
  152. AQSH, F. 506/BSHSH, V. 1949, D. 74, fl. 11. Studim tepёr sekret i shtatorit 1984, i bazuar kryesisht nё "Relacion mbi Marrёdhёniet Ekonomike midis Shqipёrisё dhe Jugosllavisё (1945-1948)”.
  153. Po aty, fl. 16.
  154. Po aty, fl. 10.
  155. Po aty, fl. 7.
  156. AQSH, F. 506/BSHSH, V. 1980, D. 70, fl. 1-6. Vendim i Qeverisë së Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë mbi dëmet e shkaktuara ekonomisë së vendit nga ndërprerja e njëanshme e kredive nga ana e Republikës Popullore të Kinës, 3 dhjetor 1980.

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >>