Article Sidebar

Download
pdf

Main Article Content

Abstrakti

Në këtë artikull trajtohen marrëdhëniet tregtare me Venecien nëpërmjet portit të Durrësit në vitet 1707-1714 që arrijnë deri në prag të luftës së Moresë (1714-1718), periudhë në të cilën tregtia u ndërpre për t’u rihapur në vitin 1719 pas paqes së arritur me Traktatin e Pasarovicit (Pozharevacit). Pati një sërë faktorësh që ndikuan negativisht mbi tregtinë në këtë periudhë, si: konkurrenca me konsullatat franceze dhe holandeze, e cila u reflektua edhe në konkurrencën ndërmjet anijeve, kalimi i mallrave drejt destinacioneve të tjera, si Ankona dhe Raguza, largimi i tregtarëve, lajmi për nisjen e luftës së Moresë në vitin 1709, ligji i ndalimit të tregtisë së drithërave për venecianët dhe anijet ulqinake e perashtine në vitet 1709 dhe 1714, sasia e paktë e mallrave, reduktimi i ngarkesave të anijeve, zhvillimi i lundrimit vendës ulqinak dhe durrsak. Për ta gjallëruar tregtinë, Venecia ndërmori dy reforma doganore për portet shqiptare në vitet 1705 dhe 1710. Në vitet në vijim, konsullit venecian iu desh t’i bënte ballë shmangies së mallrave me destinacion Venecien, numrit në rritje të anijeve të huaja si edhe uljes së çmimeve të mallrave të importit dhe taksave doganore nga ana e vendeve të tjera.

Fjalëkyçet

Tregtia, Durrësi, Venecia, 1707-17014, konsullata veneciane e Durrësit.

Article Details

How to Cite
Saraçi, Alvin. 2025. “Tregtia ndërmjet Durrësit Dhe Venecies Në Vitet 1707-1714 ”. Studime Historike, no. 2 (January). https://doi.org/10.61773/rd63k253.
Download Citation
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

How to Cite

Saraçi, Alvin. 2025. “Tregtia ndërmjet Durrësit Dhe Venecies Në Vitet 1707-1714 ”. Studime Historike, no. 2 (January). https://doi.org/10.61773/rd63k253.

Share

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

References

  1. 1 Vera Costantini, “Commerci e economie nell’Adriatico d’età moderna”, në Balcani occidentali, Adriatico e Venezia fra XIII e XVIII secolo / Der westliche Balkan, der Adriaraum und Venedig (13-18. Jahrhundert). Schriften der Balkan Komission, 50, ed. Oliver Jens Schmitt, Gherardo Ortalli (Venezia: Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti / Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften Philosophisch-historische Klasse, 2009), 363.
  2. 2 Rossana D’Alberton Vitale, “La scala di Durazzo negli anni del console Rosa (1705-1733)”, në Studi veneziani, vol. XXXIV (Pisa, Roma: Istituti editoriali e poligrafici internazionali, 1997), 239.
  3. 3 Zija Shkodra, “Hyrje”, në Dokumente mbi Shqipërinë në shekullin XVIII: Letra të konsujve venedikas të Durrësit (1696-1707), përktheu dhe përgatiti për botim Zija Shkodra (Tiranë: Akademia e Shkencave, 1975), 8; Costantini, “Commerci e economie”, 372.
  4. 4 Giovanni Costantini, “Commercio e Marina”, në Storia di Venezia, l’Ultima fase della Serenisima, ed. Paolo del Negro e Paolo Preto, vol. VIII (Roma: Giovanni Treccani, 1998), 555-558.
  5. 5 D’Alberton Vitale, “La scala di Durazzo”, 239.
  6. 6 Ulpian Hoti, “An overview of trade aspects between Albania and Western Countries”, në European Academic Research, vol. III, Issue 2 (maj 2015), 2597-2598.
  7. 7 Archivio dello Stato di Venezia (më tej: ASV), Cinque Savi alla Mercanzia (CSM), 1. S, busta (b.) 661, 21 shtator 1707. “... per non essere calato quest’anno la somma di lane, che soleva recapitar”.
  8. 8 Po aty, 22 gusht 1708.
  9. 9 Po aty, 8 shtator 1708.
  10. 10 Po aty, 23 mars 1707; Shkodra, “Hyrje”, 16.
  11. 11 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 28 prill 1707.
  12. 12 Stavri Naçi, “Rreth tregtisë së Sanxhakut të Shkodrës me Republikën e Venedikut gjatë shekullit të XVIII”, në Buletini i Universitetit Shtetëror të Tiranës, nr. 1 (Tiranë: 1963), 7.
  13. 13ASV, CSM, 2° S, b. 48, 11 shkurt 1714.
  14. 14 Po aty, CSM, 1. S, b. 661, 20 maj 1707.
  15. 15 Po aty, 21 maj 1707.
  16. 16 Umberto Signori, “Reti consolari veneziane nell’Impero ottoman del Seicento”, në Isole e frontiere nel Mediterraneo moderno e contemporaneo, ed. Arturo Gallia, Lavinia Pinzarrone, Giannantonio Scaglione, Studi e ricerche (Palermo: Infieri, 2017), 28-29.
  17. 17 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 5 qershor 1707.
  18. 18 Po aty, 19 maj 1707.
  19. 19 Po aty, 5 qershor 1707.
  20. 20 Po aty, 23 mars 1707.
  21. 21 Po aty, 21 shtator 1707.
  22. 22 Po aty, 4 dhjetor 1707.
  23. 23 Po aty, 1 maj 1712.
  24. 24 Po aty, 23 mars 1707.
  25. 25 Po aty, 4 prill 1707.
  26. 26 Po aty, 23 gusht 1710; Valeriu Papahagi, “Les Roumains de l’Albanie et le commerce vénitien aux XVIIe et XVIIIe siècles”, në Mélanges de l’École roumain en France (Paris: 1931), 49-50.
  27. 27 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 15 shtator 1710.
  28. 28 Po aty, 22 korrik 1708.
  29. 29 Papahagi, “Les Roumains”, 81.
  30. 30 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 23 gusht 1710.
  31. 31 Po aty, 21 shkurt 1709.
  32. 32 Guido Candiani, “Sanità e controllo mercantile alle Bocche di Cattaro: il Lazzaretto di Castelnovo, 1700-1797”, në Mediterranea – ricerche storiche – v. XVII, nr. 48 (aprile 2020), 39.
  33. 33 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 30 qershor 1707. “…e continuando farano perder l’uso del navigar a quei delle Boche”.
  34. 34 Stavri Naçi, “Rreth tregtisë së Sanxhakut të Shkodrës me Republikën e Venedikut gjatë shekullit të XVIII”, në Buletini i Shkencave Shoqërore të Universitetit të Tiranës, 1 (Tiranë: 1963), 19; ASV, CSM, 1. S, b. 661, 30 qershor 1707. “…i Durazini incomminciano ancor loro à fabricar bastimenti havendone sin hora al n° di otto”.
  35. 35 ASV, CSM, 1° S, b. 661, 15 janar 1709.
  36. 36 Po aty, 8 prill 1709.
  37. 37 ASV, CSM, 1° S, b. 661, 8 prill 1709 «osservando il lungo ritardo della riscossione dè medesimi in Venezia; quando prima alla scala stessa dà mercanti era pagato il cottimo senza dilatione alcuna.»
  38. 38 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 15 janar 1709.
  39. 39 Po aty.
  40. 40 Po aty, 11 shkurt 1709. Letra e fratit Paulo dhe e Pjetër Engjëllit, nënkonsull venecian i Shkodrës, drejtuar konsullit venecian Roza.
  41. 41 Riccardo Predelli, I libri commemoriali della Repubblica di Venezia, Regesti, vol. 8, XXX (Cambridge: Cambridge University Press, 2012), dok. nr. 124, viti 1702, 110.
  42. 42 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 21 shkurt 1709. Raport i konsullit venecian Roza për tregtinë e Shqipërisë me Venecien.
  43. 43 Po aty, CSM, 2. S, b. 61, 3 shkurt 1709.
  44. 44 Po aty, CSM, 2. S, b. 61, 3 shkurt 1709. “Alcuni de Mercanti predetti reputano che potesse riuscir Conferente il permeter bensi lo Scarico de formenti nella Dalmazia et Istria, che fossero da Dulcignoti condoti nelle Citta di dette Provintie”.
  45. 45 Dispacci del capitano del Golfo Alvise Foscari 1708-1711, ed. Fausto Sartori (Venezia: Malcontenta, 2006), 52, 55.
  46. 46 ASV, CSM, 2. S, b. 61, 10 maj 1710.
  47. 47 Po aty, CSM, 1. S, b. 661, 21 shkurt 1709.
  48. 48 Po aty, 19 prill 1709.
  49. 49 Candiani, “Sanità”, 39; Naçi, “Rreth tregtisë së Sanxhakut të Shkodrës”, 19; ASV, CSM, 2. S, b. 61, 26 prill 1710.
  50. 50 Po aty, CSM, 1. S, b. 661, 23 gusht 1710.
  51. 51 Po aty, 23 shtator 1710.
  52. 52 Po aty, 3 qershor 1713.
  53. 53 Po aty, 10 shtator 1713.
  54. 54 Po aty, 2 janar 1714.
  55. 55 Po aty, 12 janar 1714.
  56. 56 Po aty, 21 shkurt 1709.
  57. 57 Po aty.
  58. 58 Candiani, “Sanità”, 38.
  59. 59 ASV, CSM, 1. S., b. 661, 30 korrik 1709.
  60. 60 Po aty, 10 gusht 1710.
  61. 61 Po aty, 6 gusht 1709.
  62. 62 Po aty, 6 tetor 1710.
  63. 63 Po aty, CSM, 2. S., b. 61, 14 prill 1710.
  64. 64 Po aty, CSM, 2° S., b. 48, tarifat e mallrave të miratuara nga Senati më 26 prill 1710 dhe të shpallura më 21 korrik 1710.
  65. 65 Po aty, CSM, 2° S., b. 61, 14 prill 1710.
  66. 66 Po aty, CSM, 2° S, b. 48, 10 janar 1714; Gligor Stanojević, “Statistički podaci o izvozu iz Albanije u Veneciju pocetkom XVIII vijeka”, Mesovita Gradja, Miscellanea vol. 14 (Beograd: Prosveta, 1985), 14-15.
  67. 67 Po aty, CSM, 1. S, b. 661, 28 prill 1707; po aty, CSM, 2. S., b. 48, 4 korrik 1710.
  68. 68 Jorgos N. Svoronos, Le commerce de Salonique (Paris: Presses Universitaire de France, 1956), 17, 200-202.
  69. 69 ASV, CSM, 1. S, b. 661, 21 shkurt 1709.
  70. 70 Po aty, 19 janar 1711.
  71. 71 Po aty, 30 prill 1711.
  72. 72 Po aty, CSM, 2° S, b. 48, 10 janar 1714; Stanojević, “Statistički”, 15-17.
  73. 73 ASV, CSM, 1° S, b. 662, 27 korrik 1714 dhe 28 korrik 1714.
  74. 74 Po aty, 28 korrik 1714.
  75. 75 Po aty, 27 korrik 1714.
  76. 76 Po aty, CSM, 2° S, b. 48, 10 janar 1714; Stanojević, “Statistički”, 17-18.
  77. 77 Papahagi, “Les Roumains”, 47.
  78. 78 ASV, CSM, 1. S., b. 662, 19 janar 1713.
  79. 79 Po aty, 18 prill 1713.
  80. 80 Po aty, 10 shtator 1713.
  81. 81 Po aty, 11 korrik 1714.
  82. 82 Po aty, 30 korrik 1714.
  83. 83 Po aty, 2 janar 1713.
  84. 84 Po aty, 12 janar 1714.
  85. 85 Pëllumb Xhufi, Árbërit e Jonit. Vlora, Delvina e Janina në shek. XV-XVII, Instituti i Historisë, Qendra e Studimeve Albanologjike (Tiranë: Onufri, 2016), 543.
  86. 86 Po aty, 547.
  87. 87 ASV, CSM, 1. S., b. 662, 13 shtator 1714.
  88. 88 Po aty, 11 nëntor 1714.
  89. 89 Po aty, 9 tetor 1713.
  90. 90 Po aty.
  91. 91 Po aty, 26 maj 1720.
  92. 92 Po aty, 14 dhjetor 1714.
  93. 93 Po aty.
  94. 94 Nikola Samardžić, “The Peace of Passarowitz 1718: An Introduction”, The peace of Passarowitz, ed. Charles W. Ingrao, Nikola Samardžić, Jovan Pešalj, West Laffayette (Indiana: Purdue University Press, 2011), 13.
  95. 95 Valeriu Papahagi, Aromăni Moscopoleni Şi Commerţul Veneţian in sec. al XVII-lea si al XVIII-lea. (Bucureşti: 1935), dok. XLIX, 9 shtator 1715, 194.
  96. 96 ASV, CSM, 1. S., b. 662, 19 shkurt 1719.
  97. 97 Po aty, 23 shkurt 1714.
  98. 98 Po aty, 9 tetor 1713.
  99. 99 Papahagi, “Les Roumains de l’Albanie”, 55-56.
  100. 100 Anne Mezin, Les consuls de France au siècle des Lumières (1715-1792) (Paris: Ministère des Affaires étrangère, Direction des archives et de la documentation, 1997), 26.
  101. 101 ASV, CSM, 1. S., b. 61, 15 janar 1719.