Article Sidebar

Download
pdf

Main Article Content

Abstrakti

Ky punim fokusohet në kontributin e madh që dhanë për lëvizjen kombëtare patriotët shqiptarë që jetonin në qytetin e Manastirit, kontribut që kulmoi me krijimin e Klubit të Manastirit apo Klubi “Bash imi” i Manastirit. Qëllimi i këtij punimi është të paraqesë këndvështrimet e ndryshme të shtypit dhe të autorëve shqiptarë e të huaj mbi veprimtarinë e madhe që patriotët shqiptarë, pjesë e Klubit të Manastirit, luajtën jo vetëm në çështjen e arsimit, por edhe në gjithë Lëvizjen Kombëtare Shqiptare.
Menjëherë pas fitores së Revolucionit Xhonturk, shqiptarët ngritën komitetet e tyre me qëllim organizimin sa më të mirë të lëvizjes së tyre kombëtare. Si një efekt domino, për nga mënyra se si u përhapën klubet shqiptare, Manastiri nuk mund të mbetej jashtë kësaj veprimtarie. Trualli për këtë veprimtari kombëtare të organizuar tanimë ishte krijuar me shumë mundime vite më parë. Që në vitin 1905, në këtë qytet u krijua një bërthamë revolucionare e lëvizjes shqiptare, që kishte deklaruar hapur qëllimet e saj për më shumë të drejta kombëtare.

Fjalëkyçet

Manastir, lëvizje kombëtare, Klubi i Manastirit, arsim kombëtar, Portë e Lartë, politikë xhonturke, Patrikanë.

Article Details

How to Cite
Mehmeti, Nevila. 2025. “LËVIZJA KOMBËTARE NË MANASTIR: KLUBI I MANASTIRIT”. Studime Historike, no. 2 (October). https://doi.org/10.61773/cjgbd881.
Download Citation
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

How to Cite

Mehmeti, Nevila. 2025. “LËVIZJA KOMBËTARE NË MANASTIR: KLUBI I MANASTIRIT”. Studime Historike, no. 2 (October). https://doi.org/10.61773/cjgbd881.

Share

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

References

  1. Ali Vishko, Manastiri me rrethina në gjysmën e dytë të shek. XX-të (Shkup: Flaka e Vëllazërimit, 1988), 13.
  2. Po aty.
  3. Po aty, 266.
  4. http.sakte.net/manastiri qyteti i alfabetit pa shkolla shqipe.
  5. Vishko, Manastiri me rrethina, 266.
  6. Adanir Fikret, Die Makedonische Frage: Ihre Enstehung und Entwicklung bis 1908 (Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1979), 84; Misha Glenny, Historia e Ballkanit 1804-1999 (Tiranë: Toena, 2007), 206.
  7. Joseph Swire, Shqipëria - Ngritja e një mbretërie (Tiranë: Dituria, 2005), 68.
  8. Po aty, 69
  9. Po aty.
  10. Syrja Vlora, Kujtime. Nga fundi i sundimit osman në Luftën e Vlorës, përkthyer nga Ali Asllani, përgatitja për botim dhe redaktimi M. Verli, L. Dushku (Tiranë: Iceberg, 2013), 33-34.
  11. George Gawrych, Gjysmëhëna dhe Shqiponja (Tiranë: Bota Shqiptare, 2007), 224. Këtu mund të bëjmë një saktësim: Jorgji Qiriazi është Gjergj Qiriazi, ndërsa doktor Sefedini, me shumë mundësi është Sejfi Vllamasi. Në kujtimet e tij, mes të tjerash, Vllamasi shkruan: “N orri t vitit 1905, u em rova veteriner i ytetit t Manastirit. Atje rashë menjëherë në kontakt me Komitetin shqiptar të Manastirit. Në atë kohë Komiteti Qendror përbëhej prej: Kolonel farmacist Halit Bërzeshta (Bej Babaj), Fehim Bej Zavalani, Jorgji Qiriazi, Bajo Topulli, përkatësisht me moshë, 65, 50, 35, 33 dhe unë [S. Vllamasi – N. M.] 22 v eç, mora p es si an tar i Qendr s”. (Sejfi Vllamasi, Ballafaqime politike në Shqipëri (Tiranë: Marin Barleti, 1995), 26). Duhet theksuar se, për këtë veprimtari Vllamasi u arrestua në vitin 1906 dhe u internua. Ai u lirua vetëm pas tre vjetësh, kur xhonturqit erdhën në fuqi.
  12. Feim Zavalani, “Komiteti i Manastirit dhe ngjarje të tjera”, në Përpjekja shqiptare, nr. 32 (Tiranë: prill 1937), 23. Kujtimet e ish-kryetarit të Klubit të Manastirit janë botuar të ndara në 5 çështje, ku ai flet veçmas për: “Organizatën e Manastirit 1896-1905”, “Marrëdhëniet e mia (Fehim Bej Zavalanit) me austriakët, Bajo Topulli, Hysein Hilmi Pasha etj.”, “Vrasja e Papa Kristo Negovanit” dhe pjesa e fundit mbyllet me: “Lëvizja greko-bullgare në Maqedoni”.
  13. Arkivi Qendror Shtetëror i Republikës së Shqipërisë (më tej: AQSH), Fondi (më tej: F.) 102, V. (pa vit), Dosja (më tej: D.) 97, fl. 8; “Thirrja e sekretaris së klubit “Bashkimi”, Lirija, nr. 9, Selanik, 8 shtator 1908. Në këtë shkrim vërehet se “Klubi i Manastirit” u shkrojt me vendim e urdhërim të Pleqësisë ndë Manastir 27 gusht 1908”.
  14. Historia e Popullit Shqiptar, vëll. II, Rilindja Kombëtare (vitet 30 të shek. XIX - 1912), Akademia e Shkencave e Republikës së Shqipërisë, Instituti i Historisë, Tiranë: Toena, 2002), 381.
  15. Anonim,“Thirrja e sekretaris së Klubit Bashkimi”, Lirija, nr. 9, Selanik, 8 shtator 1908.
  16. AQSH, F. 102, V. (pa vit), D. 97, fl. 7-7/1. Letër e Ilia V. Bobit nga Lunxhëria dhe Naqe G. Çonit, drejtuar kryetarit të Klubit “Bashkimi”, në Manastir, Varnë, 30 Vjeshtë e Tretë 1908.
  17. * August Kral – Konsull i Austro-Hungarisë në Manastir deri në vitin 1904, dhe më pas konsull në Selanik. Dashamirës i çështjes shqiptare. Ishte gjithashtu edhe përfaqësues i Austro-Hungarisë në periudhën e Princ Vidit, i atashuar në Durrës. Ai mbahet mend për një fjalim që mbajti përpara rebelëve në Shijak, duke i ftuar këta të fundit të ulnin armët dhe të respektonin princin e tyre.
  18. Tajar Zavalani, “Komiteti i Manastirit”, Përpjekja shqiptare (Tiranë: 1937), 23.
  19. “Klubet e Shqipëtarëve”, Kombi, nr. 102, Boston, 18 shtator 1908, 7-8.
  20. “Letër e klubit “Bashkimi” të Manastirit, 11 gusht 1908”, Kombi, nr. 105, Boston, 16 tetor 1908, 4.
  21. Edwin Jacques, Shqiptarët. Historia e popullit shqiptar nga lashtësia deri në ditët e sotme (Tiranë: Kartë e Pendë, 1995), 337.
  22. Po aty, 345.
  23. Po aty.
  24. Historia e Popullit Shqiptar, vëll. II, 381.
  25. Gawrych, Gjysmëhëna dhe Shqiponja, 225.
  26. Hysni Myzyri, Shkolla Normale e Elbasanit (Tiranë: Albpaper, 2004), 67.
  27. Hysni Myzyri, “Zhvillimi i arsimit në fund të shek. XIX dhe në fillim të shek. XX (1882-1908)”, në Historia e arsimit dhe e mendimit pedagogjik shqiptar, vëll. I (Tiranë: Nënë Tereza, 2003), 159.
  28. Historia e Popullit Shqiptar, vëll. II, 381.
  29. Haus und Hof Staats Archiv, Wien, Politisches Archiv, Albanien (më tej: HHSt.A.PA.A.) në Arkivi i Institutit të Historisë (më tej: AIH), Vj. 18-4-416.
  30. Çelik Bilgin, Ittihatcilar ve arnavutlar (Stamboll: Buke Kitaplari, 2004), 246.
  31. Po aty, 246.
  32. Po aty, 242.
  33. Jacques, Shqiptarët, 346.
  34. Mihal Grameno, “Klubet Shqipëtarë”, Korça, nr. 4, Korçë, 22 janar 1909.
  35. Historia e Popullit Shqiptar, vëll. II, 384.
  36. Po aty.
  37. Po aty.
  38. Jacques, Shqiptarët, 346.
  39. Po aty.
  40. Po aty.
  41. Stavro Skëndi, Zgjimi kombëtar shqiptar (Tiranë: Phoenix, 2000), 167.