Article Sidebar

Download
pdf

Main Article Content

Abstrakti

Përgatitjet për fillimin e kryengritjes shqiptare kundërosmane, kishin filluar që në dimrin e vitit 1911-1912. Në këtë kuadër, më 20 janar të vitit 1912, në Dibër, qe organizuar një miting në të cilin u shtrua kërkesa që po ato të drejta që u njiheshin malësorëve, me marrëveshjen e Podgoricës (2 gusht 1911), t’i njiheshin edhe popullatës së krahinës së Dibrës. Vendimet e këtij kuvendi iu dërguan edhe deputetëve shqiptarë, në Stamboll, për informim. Kryengritja në Shqipërinë e Veriut shpërtheu nga mesi i muajit prill të vitit 1912 dhe u shtri, apo së paku ndihej, në të gjithë Shqipërinë (Arnautllëkun), apo siç pohonte shtypi i kohës në Beograd, kryengritja shtrihej nga kufiri shtetëror me Serbinë, në veri, e “deri në kufijtë më të skajshëm jugor” të Shqipërisë, në jug, dhe nga brigjet e Liqenit të Shkodrës, në perëndim, e deri në Vardar, në lindje.

Article Details

How to Cite
Purellku, Halim. 2024. “Shtrirja E Kryengritjes Shqiptare E Vitit 1912 Në krahinën E Dibrës”. Studime Historike, no. 1 (April). https://doi.org/10.61773/c2fezy72.
Download Citation
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

How to Cite

Purellku, Halim. 2024. “Shtrirja E Kryengritjes Shqiptare E Vitit 1912 Në krahinën E Dibrës”. Studime Historike, no. 1 (April). https://doi.org/10.61773/c2fezy72.

Share

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

References

  1. * Kumtesë e mbajtur në Konferencën shkencore me temë: “100 vjet nga Lufta e Dibrës”, organizuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë, në bashkëpunim me Institutin e Studimeve të Historisë Ushtarake dhe shoqatën “Çidhna dhe Kastriotët”, Tiranë, më 20 dhjetor 2021.
  2. Haus Hof und Staats archiv, Politisches Archhiv, Wien (më tej: HHSTA.PA.A.) në Arkivi i Institutit të Historisë, Tiranë (më tej: AIH), Vj. 22-2-288. Telegram nr. 102 i Kral-it drejtuar Berchtold-it, Selanik, më 25 qershor 1912.
  3. Po aty, Vj. 22-11-1102. Telegram nr. 5, i Halla-s, drejtuar baronit Erental, Manastir, 5 shkurt 1912; Ramiz Abdyli, Lëvizja Kombëtare Shqiptare (1911-1912), Libri 2, Instituti i Historisë-Prishtinë (Prishtinë: KGT, 2004), 160.
  4. HHSTA.PA.A. në AIH, Vj. 22-2-288. Telegram nr. 102 i Kral-it drejtuar Berchtold-it, Selanik, më 25 qershor 1912.
  5. “Побуна Арнаута (Данашњи хаос у Турској)” (“Pobina Arnauta (Danashni haos u Turskoj)”), gazeta Борба (Borba), Бр. 26, Београд (Beograd), 3/18.05.1912; “Ширење Арбанског покрета” (Shirenje Arbanskog Pokreta), Борба (Borba), Бр. 36, Београд (Beograd), 15/28.05.1912; “Арнаути у Софији” (Arnauti i Sofiji), gazeta Политика (Politika), Бр. 2985, Београд (Beograd), 10/23.05.1912; “Арнаутска револуција” (Arnautska revolucija), gazeta Политика (Politika), Бр. 2986, Београд (Beograd), 11/24.05.1912; “Вихор у Турској” (Vihor u Turskoj), gazeta Политика (Politika), Бр. 3042, Београд (Beograd), 8/21.07.1912.
  6. “Арнаути у Софији” (Arnauti i Sofiji), gazeta Политика (Politika), Бр. 2985, Београд, 10/23.05.1912; “Арнаутска револуција” (Arnautska revolucija), gazeta Политика (Politika), Бр. 2986, Београд, 11/24.05.1912.
  7. HHSTA.PA.A. në AIH, Vj. 22-19-1957. Telegram nr. 18 konfidencial, i konsullit Halla drejtuar kontit Berchtold, Manastir, 9 mars 1912.
  8. “Писмо из Призрена (Од нашег редоног дописника-30.04./13.05.1912)” (Pismo iz Prizrena (Od nasheg redonog dopisnika), gazeta Борба (Borba), Бр. 30, Београд, 7/20.05.1912.
  9. “За Басри-бејом” (Za Basri-bejom), gazeta Политика (Politika), Бр. 2980, Београд, 5/18.05.1912.
  10. HHSTA.PA.A. në AIH, Vj. 22-17-1757. Telegram i Halla-s, Manastir, 27 maj 1912.
  11. Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књига 5 (Knjiga), Свеска 1 (Cveska), 1/14. јануар-14/27. јули 1912 (1/14 januar - 14/27 juli 1912), Приредио Михајло ВојводиЋ (Prirjedno Mihajlo Vojvoditch) (Београд: 1984), dok. nr. 401 (665).
  12. Po aty, dok. nr. 351 (602).
  13. HHSTA.PA.A. në AIH, Vj. 22-17-1754. Shtojcë e raportit nga Manastiri, 1 maj 1912. 13 Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књг. 5, св. 1, dok. nr. 316 (561); “Арнаутска буна” (Arnautska buna), gazeta Политика (Politika), Бр. 2975, Београд (Beograd), 30 априлла/13.05.1912.
  14. Po aty, dok. nr. 401 (665).
  15. “Побуна Арнаута” (Pobina Arnauta), gazeta Борба (Borba), Бр. 25, Београд, 2/15.05.1912.
  16. “Сукоб војске са Арнаутима” (Sukob vojske sa Arnautima), gazeta Борба (Borba), Бр. 28, Београд, 5/18.05.1912. 17 Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књг. 5, св. 1, dok. nr. 401 (663-665); “Побуна Арнаута (Ради преговиора с Арнаутима) dhe (Побуна се још шири)” / (“Pobina Arnauta (Radi pregoviora s Arnautima dhe Pobina se josh shiri”), gazeta Борба (Borba), Бр. 37, Београд, 16/29.05.1912; “Борба с Арнаутима” (Borba s Arnautima), gazeta Политика (Politika), Бр. 2989, Београд, 16-29.05.1912; Abdyli, Lëvizja Kombëtare Shqiptare, 231, 235. 18 Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књг. 5, св. 1, dok. nr. 435 (703).
  17. “Борба с Арнаутима” (Borba s Arnautima), gazeta Политика (Politika), Бр. 2988, Београд, 15/28.05.1912.
  18. Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), 19, Књг. 5, св. 1, dok. nr. 480 (771); “Мир у Дебру, Арнаутска револуција” (Mir u Derbu, (Arnautska revolucija), gazeta Политика (Politika), Бр. 3007, Београд, 3/16.06.1912. 21 Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књг. 5, св. 1, dok. nr. 513 (814).
  19. Po aty, dok. nr. 435 (701-703).
  20. Po aty (702).
  21. HHSTA.PA.A. në AIH, Vj. 22.2.288. Raport i konsullit austro-hungarez Kral drejtuar kontit Berchtold, Selanik, 25 qershor 1912.
  22. Po aty, Vj. 22-17-1763. Telegram i Halla-s drejtuar Markgraf-it, Manastir, 25 qershor 1912; po aty, Telegram nr. 70, i Halla-s drejtuar Markgraf-it, Manastir, 4 korrik 1912; po aty, telegram nr. 71. Shtojcë e informacionit nga Manastiri, 4 korrik 1912 (Lista e krerëve shqiptarë); Документи о спољној политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књг. 5, св. 1, dok. nr. 571 (892); “Бегство из Дебра” (Bjegstvo iz Derba), gazeta Политика (Politika), Бр. 3022, Београд, 18.06./1.07.1912.
  23. Дpжавен архив на Република Македонија (Državen Arhiv na Republika Makedonija), Скопје (Skopje) (më tej: ДАРМ / DARM), ф. Дипломатски архив-Белград (Diplomatski arhiv-Belgrad), М. 904, ПП Бр. 715, Битољ (Bitol), 11/24.07.1912, L. Mihajlloviq, konsulli i Serbisë në Manastir, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Beograd, Bitol, 11-24 korrik 1912; Historia e Popullit Shqiptar, vëll. II (Rilindja Kombëtare, vitet ’30 të shek. XIX-1912), Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Instituti i Historisë (Tiranë: Toena, 2002), 479-482. 27 Документи о спољној политици политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књига 5, Свеска 1, dok. nr. 571 (892).
  24. “Дебар у пламену” (Debar u plamenu), gazeta Политика (Politika), Бр. 3028, Београд, 24.06./7.07.1912.
  25. Документи о спољној политици политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књига 5, Свеска 1, dok. nr. 684 (1026).
  26. ДАРМ (DARM), Скопје (Skopje), ф. Дипломатски архив-Белград, М. 904, ПП Бр. 1292, Битољ, 11/24.07.1912, L. Mihajlloviq, konsulli i Serbisë në Manastir, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Beograd, Bitol, 11-24 korrik 1912; Документи о спољној политици политици Краљевине Србије 1903-1914 (Dokumenti o spolnoj politici Kraljevine Srbije 1903-1914), Књига 5, Свеска 1, dok. nr. 659 (997); po aty, dok. nr. 680 (1021); po aty, dok. nr. 682 (1024); Historia e Popullit Shqiptar, vëll. II, 484.
  27. ДАРМ, Скопје, ф. Дипломатски архив-Белград, М. 904, ПП Бр. 715, Битољ, 11/24.07.1912, L. Mihajlloviq, konsulli i Serbisë në Manastir, drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Beograd.
  28. “Преговори са Арнаутима” (Pregovori sa Arnautima), gazeta Политика (Politika), Бр. 3046, Београд, 12/25.07.1912.